Vorige week las ik een artikel online dat mijn interesse wekte. Het gaat over opvoeden. Een moeder gelooft niet in nee in de opvoeding, straft niet en geeft geen regels. Ieder het zijne uiteraard, maar dit lijkt mij vrij extreem. Ik ga zelfs twijfelen of dit een waarheidsgetrouw stuk is als ik het volgende lees: “Als de kinderen hem slaan bijvoorbeeld, of mij. Hij wordt dan boos en wil soms straf geven, maar dat gebeurt echt niet. Ik steek daar een stokje voor.”
Pak vla
Het doet me denken aan een heel flauw mopje waarbij een man in de rij staat van de supermarkt en er achter hem een jongetje constant met een winkelwagentje tegen zijn enkel aan rijdt. Na de derde keer is de man er wel klaar mee en vraagt het jongetje is of hij ermee wil stoppen, het doet hem pijn. De moeder reageert afwijzend en legt uit dat ze haar zoon een vrije opvoeding geeft en niet straft of terecht wijst. Vervolgens pakt de man een pak vla uit zijn mandje, opent dit en giet het leeg over het hoofd van het jongetje. De moeder kijkt hem verschrikt aan en vraagt waarom hij dit in hemelsnaam doet. Zijn reactie “Ook ik heb een vrije opvoeding gehad.”
Erg flauw natuurlijk, maar in de kern -wat mij betreft- wel een waarheid. Ik zie om mij heen steeds meer ouders die weinig op lijken te hebben met het stellen van grenzen. Ouders die met een liefdevolle intentie ruimte willen bieden zodat hun kind zich in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier kan ontwikkelen, maar in werkelijkheid een situatie creëren waarin niet zij maar hun kind de scepter zwaait in huis. En dat is voor niemand fijn!
Autonomie en autoriteit
Ik begrijp het heel goed. Onze generatie ouders wil -veelal- ver blijven van opvoedstijlen die autoritair zijn. We willen graag een gezonde band met onze kinderen en streven een bepaalde vorm van gelijkwaardigheid en respect na. Prachtig! Uiteraard. Dat is echter iets heel anders dan geen enkele regel in huis hebben of je kind niet corrigeren als het iets doet wat echt niet ok is.
Elk kind heeft behoefte aan autonomie, vooral de kinderen met temperament en/of een sterke wil, zoals ze nu vaak genoemd worden. In deze context wordt met autonomie verstaan dat we kinderen zelfstandig willen laten denken en handelen. Dat zij hiervoor binnen de opvoeding ruimte voor krijgen en niet alle beslissingen door de ouders worden genomen.
Ik kan uit persoonlijke ervaring zeggen dat het bieden van deze ruimte bij mijn jongste zoon echt nodig is. Toegegeven, wij manipuleren soms enigszins, maar op veel momenten mag hij de keuze zelf maken. Variërend van welke trui hij aan doet, tot of hij komkommer* of boontjes eet bij het avondeten. Op deze manier leert hij zelf keuzes te maken op grond van zijn eigen behoeften én er is een stuk minder gedoe. Win win!
De gulden middenweg
Wat mij betreft geldt deze ook in dit geval. Natuurlijk willen we niet als een dictator ons kind kneden en beperken. En toch moeten en mogen we als het nodig is streng zijn. Natuurlijk hebben kinderen recht op ruimte om te ontdekken, te spelen, te ontwikkelen. En toch moeten en mogen we als het nodig is sturen en corrigeren. Het belangrijkste wat we met z’n allen niet moeten vergeten: Een kind heeft duidelijke kaders nodig. Echt waar.
Grenzen
Nu is het stellen van grenzen voor de gemiddelde HSP’er een flinke uitdaging. Meestal merken we pas dat we onze grenzen over zijn gegaan, als het te laat is. De signalen die hier aan vooraf gaan, vinden we vaak lastig te voelen. Laat staat dat we naar handelen.
Het is niet makkelijk, ook niet voor een ander. En toch is het heel belangrijk en zinvol hier aandacht aan te besteden. Omdat het hebben van grenzen en het niet stellen van kaders heel onveilig is voor kinderen. Het is een beetje te vergelijken met met dat perfecte dekbed, licht en warm, maar ook stevig en zwaar. Je voelt je veilig, geborgen en kunt toch prima bewegen en adem halen. Dat is wat we onze kinderen ontzeggen als we geen grenzen stellen.
Nee
Mijn advies zou zijn: Gun je kind af en toe een flinke nee. De vaardigheid om hiermee om te gaan, zal hem een leven lang dienen.
En natuurlijk mag je duiding geven, ik vind het ook fijn als ik uitgelegd krijg waarom ik iets wel of niet mag, maar sla niet door in toestemming vragen. Soms is dat een dun lijntje. Duiding is prima, zij het beknopt. Toestemming vragen is uit den boze. Hiermee maak je je ouderrol klein en zou het kunnen dat je kind denkt dat hij de baas is. En zeg nou zelf, als er íets is dat we onze kinderen gunnen, is het toch wel om kind te zijn?
*(voor de oplettende lezer: JAAAA! Hij eet nu ook groen!!!)